سیستم تنفسی مدار باز

1-1- بدنه دستگاه Back Packo
دستـگاه هـاي تنفـسي مدار بازي كه مورد تائيد آتش نشاني ها بــوده ، طبق تعريف 4667 BS   تمامي آنها كاري مشابه و يكسان با اندكي تغييرات در ظاهر و سيستم آنها دارند .
اين دستگاه ها با هوايي فشرده داراي بدنه يا كوله اي است كه تمام قطعات دستگاه به آن متصل مي شود . اين كوله ها به گونه اي طراحي شده اند كه كاملاً با فرم و انحناي كمر مطابقت دارد ، ضمن اينكه ثبات و استحكام به دستگاه مي دهد.در حمل و توزين يك يا دو سيلندر به طور راحت مؤثر مي باشد.دستگاه هايي كه به صورت دو قلو مي باشند با استفاده از يك مني فولد manifold   دو سيلندر رابه هم متصل مي كنند. اين كوله ها با توجه به نوع ساخت سازندگان در مدل هاي مختلفي طراحي و  بكار گرفته مي شوند و تنها وسيله اي است كه از دستگاه جدا مي شود  سيلندر آنها جهت شارژ مي باشد.
كوله ها شامل بندهاي شانه ، سينه كمر،لوله هاي جاري هوا ، فشارسنج، سوت خبر وتقليل دهنده فشار هوا و غيره مي باشند.

1-2 - انواع سيلندر دستگاه هاي تنفسي  :
سيلندر دستگاه هاي تنفسي را بر مبناي ظرفيت آبي  آن عنوان مي كـنند زيـرا براي هوا نمي توان مقدار معيني در نظر گرفت ، در يك سيلندر هر قدر فشار را بالا ببريم به همان ميزان مولكولهاي هوا متراكم شده و هواي بيشتري جا مي گيرد . وزن يك متر مكعب هوا 293/1 كيلوگرم است وزن يك ليتر هوا 293/1 گرم است .
سيلندرهاي ذخيره هوا براي دستگا ه هاي تنفسي شخصي در ظرفيتهاي 4 الي 11 ليتري با جنس هاي فولادي ، آلومينيومي ، كامپوزيت به صورت تك يا دو قلو بكار مي رود  سيلندرهاي دوقلو يا قراردادن يك مني فولد بر روي فشار شكن كه متصل به پشتي يا بدنه دستگاه است نصب مي شود. سيلندرهاي فولادي يك تكه از داخل با لايه ضد زنگ اپكسي پوشانده شده است.سيلندرهاي آلومينيومي و كامپوزيت جهت سبك شدن طراحي شده ، ولي گران  قيمت  است . معمولاً روي سيلندرها را جهت جلوگيري از زنگ زدگي، رنگ آميزي و مشخصات و دستور العملي به صورت برچسب يا شب نما و يا حك شده روي سيلندر عنوان مي كنند .
براي هر سيلندر يك فشار شارژ و يك فشار تست كه معمولاً 5/1 برابر فشار شارژ است ، همچنين ظرفيت سيلندر ، سال ساخت ، شماره سريال و شماره ثبت و غيره  كه از طرف سازندگان ملزم به رعايت استاندارد مي باشند. سيلندرها پس از هر 5 سال يكبار تحت فشار آزمايش هيدرواستاتيكي با فشار تست حك شده روي سيلندر قرار مي گيرند و تاريخ آخرين آزمايش روي سيلندر مشخص مي گردد.
نكاتي مهم در خصوص سيلندر دستگاه هاي تنفسي :
1- رعايت عدم ضربه در اثر جابجايي سيلندر .
2- رعايت عدم پريدگي رنگ روي سيلندر .
3- رعايت عدم ضربه به فلكه و داشتن ضربه گير شير سيلندر  .
4- رعايت عدم از بين رفتن برچسب شب نما ها ، زيرا شب نماها در محيطهاي تاريك كاربرد مثبتي دارد.
5- باز بودن كامل شير سيلندر و رعايت بستن يك ـ چهام دور،  جهت خلاصي كه در اثر برخورد اشياء پيش مي آيد.
6- تعويض سيلندري كه حاوي كمتر از 80%  فشار شارژ باشد (كمتر از 240بار)  .
7- پس از هر عمليات سيلندر دستگاه را تميز و براي شارژ آنها اقدام كرد.
8- كشيدن روكش برزنتي براي سيلندرها ، جهت جلوگيري از  آسيب ديدگي آنها عملي  ابتكاري است ولي مورد تائيد نيست.



1-3- ماسك تنفسي Breathing mask
هوا از طريق شير دهنده وارد ماسك صورت مي شود ، ماسك ، سيستم تنفسي را در مقابل هواي آلوده، دود، حرارت، گازهاي سمي و كمبود اكسيژن محافظت مي كند .
ماسك ها از جنس لاستيك سيليكون يا نئوپرن قابل انعطاف و در مقابل مواد شيميايي و حرارت مقاوم هستند ؛ آنها داراي لنزي از جنس پلي كربنات بوده ، كه ضد ضربه وضد خش ، شفاف و از ديد خوبي برخوردار است. در داخل ماسك، نيم ماسكي است كه كاملاً روي بيني ودهان را مي پوشاند و هواي وارده در فضاي ماسك ، غير مستقيم از طريق دو سوپاپ ديافراگمي يك طرفه وارد نيم ماسك شده ، پس از عمل دم ،  بازدم از قسمت پايين نيم ماسك از طريق يك سوپاپ يك طرفه كه به وسيله فنر و درپوش حفاظت مي شود به محيط بيرون رانده مي شود. حْسن نيم ماسك در عدم ايجاد بخار و مه گرفتگي در اثر بازدم تنفسي است كه حاوي گاز co2  ، حرارت ، رطوبت و همچنين تنفس مجدد اين گاز در ماسك است.
يكي ديگر از قسمت هاي ماسك صفحه عبور دهنده صداست كه شامل ديافراگم بسيار حساسي است كه كاملاً آب بندي مي باشد ؛ در اثر ارتعاش صوت ، صداي شخص با بيرون برقرار مي شود.در بعضي از ماسكها تدارك واتصال ميكروفون در نظر گرفته شده است.
ماسك داراي يك بند گردن و پنج بند لاستيكي است كه با گيره هاي فلزي كه به صورت ضامن عمل مي كنند. يكي از بندها در قسمت بالاي سر و چهار بند ديگر بايد به قدري آزاد باشند كه وارد كردن صورت به درون ماسك به سختي انجام نشود. با كشيدن بندها ماسك روي صورت مي چسبد . در پشت سر بندها بالشتكي وجود دارد كه پس از بستن ماسك كاملاً بايد پشت سر قرار گيرد.


1-4- تقليل فشار يا فشار شكن دو مرحله اي
انسان ها در شرايط عادي زندگي با توجه به فشار هوايي كه در سطح كره زمين وجود دارد جهت تنفس هوا ،  فشاري برابر با يك اتمسفر را احتياج دارند.چون دستگاه هاي تنفسي تحت فشار  هواي بالايي مي باشد، پس بايد ترتيبي اتخاذ شود تا اين فشار مورد نياز در ماسك هاي تنفسي تأمين شود ، از طرفي با توجه به درجه فشارسنج دستگاه ها نياز است كه فشار بالاي سيلندر مشخص شود.بهمين جهت در دستگاه هاي تنفسي به دو طريق اين فشار بالا را تقليل و در ماسك تنفسي مورد استفاده قرار مي دهند.
ابتداء سيلندر تحت فشار را به قسمتي به نام فشار شكن متصل مي كنند، در داخل فشار شكن قبل از اينكه فشار كاهش پيدا كند فشار بالاي سيلندر مستقيماً وارد لوله فشار قوي شده و به پشت درجه فشارسنج رفته و فشار بالا را در فشار سنج مشخص مي كند از طرفي در داخل فشار شكن مانعي در برابر فشار بالا مقاومت كرده و با ايجاد يك منفذ كه اجازه مي دهد فشاري برابر با 6 الي 7 بار فشار وارد لوله فشار متوسط شود هـواي جـاري بـا ايـن فشار به شير دهنده هوا به ماسك صورت مي رسد اين وسيله در واقع فشار شكن دوم مي باشد كه از طرف سازندگان در انواع و شكل هاي مختلفي با توجه به طراحي ماسكها با ايجاد دو سيستم فشار هواي پايين (منفي ـ حداكثر يك اتمسفر) فشار هواي بالا (مثبت ـ قدري بيش از يك اتمسفر) در داخل ماسك جهت تنفس ايجاد مي كند.
با توجه به مطالب ذكر شده كلاً در دستگاه هاي تنفسي 3 نوع فشار هوا وجود دارد :
الف ـ فشار بالا : در داخل سيلندرو لوله فشار قوي جهت نشان دادن فشار به فشار سنج جريان دارد.
ب ـ فشار متوسط : بعد از فشار شكن اول در لوله فشار متوسط تاشير دهنده هوا به ماسك در حدود 6 الي 7 اتمسفر جاري است.
ج ـ فشار پايين : با توجه به طراحي ماسك يا فشار منفي يا فشار مثبت ايجاد مي شود.

1-5- درجه فشارسنج وسوت خبر دستگاه هاي تنفسي
عموماً در دستگاه هاي تنفسي براي سيلندرهاي تحت فشار يك درجه نشان دهنده و يك سوت خبر در نظر گرفته شده است كه اين دو مكمل يكديگر وضريب اطميناني براي  كليه دستگاه هاي تنفسي مي باشد.
درجه نشان دهنده ميزان فشار هواي داخل سيلندر را تعيين مي كند مقدار هواي داخل سيلندر بر مبناي اين فشار و حجم مايعي سيلندر محاسبه مي گردد درجه بندي ها بر حسب بار، اتمسفر و يا پوند بر اينچ مربع PSI  مي باشد. عموماً اين درجه بنديها بيش از مقدار شارژ سيلندر (براي هر سيلندر شارژ مخصوصي تعيين مي شود) است زيرا اگر به هر دليلي اين مقدار بيش از حد شارژ باشدمصرف كننده را از خطر احتمالي آگاه مي سازد.اين فشار سنج ها بايستي در جايي قرار گيرد كه براحتي قابل ديدن باشد هواي جاري از سيلندر به وسيله يك لوله لاستيكي فشار قوي و قابل انعطاف كه در قسمت چپ سيستم دستگاه بر روي بندي اتصال داشته  به فشار سنج مي رسد.كليه دستگاه هاي تنفسي علاوه بر فشارسنج ها مجهز به سوت خبر مي باشند ، زماني كه فشار به حد معيني برسد اين سوت به صدا در آمده واستفاده كننده را متوجه نزديك به تمام شدن هوا مي كند كه در اين هنگام بايد اقدام به خارج شدن از محل عمليات كند و تا زمانيكه هواي داخل سيلندر كاملاً تخليه نشده و يا شير سيلندر بسته نشود از كار نمي افتد. با توجه به مكانيزم سوت خبر مقدار مصرف آن بسيار ناچيز برابر با 2 ليتر در دقيقه مي باشد. اين سيستم قابل تنظيم بوده و نسبت به ظرفيت سيلندرها از طرف سازندگان تنظيم شده است و طريقه محاسبه آن زمان ده دقيقه بازگشت و مدت مصرف هواي يك آتش نشان (40 ليتر در دقيقه) وحجم مايعي سيلندر مي باشد.
مقدار مصرف هواي يك آتش نشان در ده دقيقه(ليتر هوا)                 400=40*10
فشاري كه سوت هوا به صدادر مي آيد                                 67   /66 = 6÷400
و بالعكس اگر فشار بصدا در آمدن سوت خبر را داشته باشيم مي توانيم ظرفيت مايعي سيلندر را مشخص كرد :
                                                        L 6 = X             65 = X   ÷ 400
فشار سنج هاي روي مخزن هاي گاز و فشار سنج هايي كه براي اندازه گيري باد لاستيك وسايل نقليـه و دستـگاه هاي تنفـسي بـكار مي رود  معمـولاً از سيستـم فشار سنج بوردون مي باشد.
اساس كار فشارسنج :
اگر فشار گاز درون يك لوله فلزي خميده قابل انعطاف افزايش يابد خميدگي لوله كاهش  يابداين لوله به عقربه اي متصل است كه فشار را بر روي مقياس نشان مي دهد.


1-6-  شير دهنده هوا  Demand-valve     
با توجه به سيستم هاي گوناگوني كه از طرف سازندگان شير دهني براي ماسك هاي تنفسي طراحي ميشود كار مشابه و يكساني است براي تقليل فشار هوا به ميزان مورد مصرف ، لذا نحوه ورود وخروج هواي ماسك ها است كه هواي داخل شير دهني و ماسك جريان پيدا كرده ، تا دو سيستم فشار منفي وفشار مثبت را تأمين كند . اساس كار اين شيرهاي دهني در واقع تشكيل شده از يك سوزن يا ميله فلزي كه هواي فشار متوسط پشت اين ميله ثابت و آب بندي مي باشد با تحريك اين ميله به وسيله اهرم يا پرده ديافراگمي ، ميله كنار رفته و هوا جريان مي يابد.در جلوي شير دهني يك قسمت فشاري كه باعث حركت ميله مي باشد ، باز كننده مسير هوا به نام باي پس ولو By pass valve     مي باشد ، زماني كه دستگاه تحت فشار هوا باشد اين دكمه فشاري دستي آن را از حالت تحت فشار بودن خارج خواهد كرد زيرا به هيچ عنوان نمي توان محل اتصال سيلندر به دستگاه را باز كرد . همچنين در آزمايش سوت خبر از اين دكمه فشاري جهت تخليه هوا و بصدا در آمدن سوت خبر استفاده مي شود.



1-7- نحوه عملكرد ماسك هاي تنفسي فشار مثبت :
در دستگاه هاي تنفسي فشارمثبت ، شيردهنده يا ديافراگم تنظيم كننده فشار هوا براي ايجاد فشار ملايم از لوله فشار متوسط به ماسك باز نگهداشته شده است. اين فشار در حدود  003/1  اتمسفر در داخل ماسك بوسيله فنر تنظيم كننده سوپاپ بازدم ايجاد و باعث مي‌شود فشار داخل ماسك مقداري بيش از فشار جو باشد تا از ورود ذرات دود و گازهاي سمي به داخل ماسك جلوگيري كند. همچنين در اثر بازدم تنفسي از ايجاد بخار داخل لنز و فيس پيشگيري مي‌كند .
يكي از راه هاي شناخت دستگاه هاي تنفسي فشار مثبت اين است كه وقتي ماسك روي صورت بسته شد و هوا با فشار مثبت در داخل ماسك جريان دارد اگر با يك انگشت از كنار صورت بداخل ماسك وارد كنيم ملاحظه مي‌شود هوايي با فشار از اين قسمت خارج مي‌شود . بعضي از دستگاه هاي تنفسي در قسمت شيردهنده هوا داراي كليد است كه هم بصورت فشار منفي و هم فشار مثبت عمل مي‌كند ، به اين صورت كه با باز كردن شير سيلندر ، دستگاه تحت فشار قرار گرفته و هيچگونه هوايي به درون  ماسك وارد نمي‌شود ، با اولين دم تنفسي كليد بطور اتوماتيك عمل نموده و مسير هوا با فشار مثبت باز مي‌شود.

1- 8 - نحوه عملكرد ماسكهاي تنفسي فشار منفي :
هنگامي كه ماسك روي صورت بسته شد با اولين دم شخص ، خلاء يا كاهش فشار در داخل ماسك ، باعث كشش پرده لاستيكي (ديافراگمي) به سمت جلو در شيردهني خواهد شد و اين برآمدگي سبب تحريك ميله فلزي ، در نتيجه مسير هوا به اندازه حداكثر يك اتمسفر باز شده و هوا به داخل ماسك هدايت مي‌شود . هنگاميكه فشار داخل ماسك با فشار اتمسفر برابر شد پرده و ميله فلزي به حالت اوليه برگشته مسير بسته و جريان هوا قطع خواهد شد . در عمل بازدم تنفسي ، فشار هواي داخل ماسك بالا رفته و با باز شدن شير بازدم كه يك پرده لاستيكي يكطرفه مي‌باشد هوا از اين قسمت ازماسك خارج مي‌گردد . تكرار عمل دريك سيكل دم و بازدم تنفسي اين توازن برقرار شده و بر حسب نياز شخصي هوا تأمين مي‌شود. از معايب اين سيستم زماني است كه در داخل ماسك كاهش فشار نسبت به محيط ايجاد مي‌شود . همين امر سبب ورود دود و گازهاي سمي و خطرناك به درون ماسك خواهد شد .


1- 9- اتصال هواي كمكي در دستگاه تنفسي :
در بعضي از دستگاههاي تنفسي اتصال هوايي در نظر گرفته شده تا هواي ماسك ثالثي را تأمين كند. هدف از اين طرح فقط جنبه كمك درحالات اضطراري است. اين اتصال با اتصال ماسك اضافي بصورت نري و مادگي به سهولت قابل بستن و باز شدن مي‌باشد هنگامي كه براي نجات كسي كه در دود گرفتار شده اقدام شود مي‌توان با يك عدد ماسك اضافي از طريق اتصال كمكي به آن هوا رساند و او را از محيط عملياتي خارج كرد ، يا هنگامي كه دو نفر با دستگاه تنفسي مجزا وارد محل عمليات مي‌شوند اگر يكي از دستگاهها دچار مشكل شود ، مي‌توانند از طريق اتصال كمكي از يك دستگاه استفاده كنند و سريعاً از منطقه عملياتي خارج شوند البته اتصال چنين وسيله‌اي اجباري نيست .

نگارش و انتشار توسط تیم ایمن صنعت نوین - © استفاده از مطالب سایت تنها با درج لینک مستقیم به آن مطلب مجاز است.