راهنمای انتخاب دستکش ایمنی بر اساس نوع کار صنعتی
راهنمای انتخاب دستکش ایمنی بر اساس نوع کار صنعتی
---
مقدمه: چرا حفاظت از دست حیاتی است؟
دست انسان، پرکاربردترین و آسیبپذیرترین عضو بدن در محیطهای کاری است.
بر اساس آمار سازمان ایمنی و بهداشت حرفهای ایران، بیش از ۳۵٪ از آسیبهای کاری مربوط به جراحات دست و انگشتان است.
از بریدگی و سوختگی گرفته تا تماس با مواد شیمیایی، برق و سطوح داغ — هر محیط صنعتی نیاز به نوع خاصی از دستکش ایمنی (Safety Gloves) دارد که با شرایط فیزیکی و شیمیایی کار سازگار باشد.
---
فصل اول: تعریف فنی دستکش ایمنی
دستکش ایمنی (Industrial Safety Glove) تجهیزی است که از دست در برابر خطرات مکانیکی، شیمیایی، حرارتی یا الکتریکی محافظت میکند.
ساختار فنی آن معمولاً شامل سه بخش است:
- جنس اصلی (Base Material): تعیینکننده مقاومت مکانیکی و شیمیایی
- پوشش سطحی (Coating): برای بهبود چسبندگی و ضد لغزش بودن
- آستر داخلی (Liner): افزایش راحتی و جذب رطوبت دست
---
فصل دوم: دستهبندی کلی دستکشهای ایمنی
| نوع دستکش | نوع حفاظت | جنس رایج | کاربرد |
| ضد برش (Cut-Resistant) | حفاظت در برابر تیغه و فلز | HPPE، Kevlar | صنایع فلزی، بستهبندی |
| ضد مواد شیمیایی (Chemical Resistant) | جلوگیری از نفوذ اسید، روغن، حلال | نیتریل، PVC، لاتکس | پتروشیمی، رنگکاری |
| ضد حرارت (Heat Resistant) | محافظت در برابر حرارت تا ۵۰۰°C | آرامید، Nomex، چرمی | جوشکاری، ریختهگری |
| ضد برق (Electrical Insulated) | جلوگیری از شوک الکتریکی | لاتکس طبیعی، لاستیک عایق | برقکاران صنعتی |
| عمومی (General Purpose) | حفاظت سبک روزانه | پلیاستر، نایلون با پوشش PU | کارگاه، انبار |
| ضد لرزش (Anti-Vibration) | جذب ارتعاش و شوک مکانیکی | چرم + فوم یا ژل | اپراتور دستگاه، حفاری |
---
فصل سوم: مواد سازنده دستکشها و خواص فیزیکی آنها
۱. لاتکس (Latex)
انعطافپذیری بالا و چسبندگی عالی
مناسب برای کارهای سبک و عمومی
حساس به مواد نفتی و حلالها
۲. نیتریل (Nitrile)
مقاوم در برابر روغنها، گریس و مواد شیمیایی
دوام بالا و ضدسایش
جایگزین مناسب برای لاتکس در محیطهای نفتی
۳. PVC (Polyvinyl Chloride)
مقاومت شیمیایی بسیار خوب
ضد رطوبت و ضد لغزش
مناسب برای صنایع پتروشیمی و آبکاری فلزات
۴. Kevlar / HPPE (الیاف ضد برش)
مقاومت بالا در برابر تیغه و سایش
سبک و خنک
مناسب برای صنایع فلزی، شیشه و برشکاری
۵. چرم طبیعی (Leather)
مقاوم در برابر حرارت و جرقه
دوام زیاد، تهویه پایین
مناسب برای جوشکاری و کارهای سنگین
---
فصل چهارم: استانداردهای بینالمللی دستکشهای ایمنی
| استاندارد | کد | توضیح فنی |
| EN 388 | حفاظت مکانیکی (برش، سایش، پارگی، سوراخ) | نمره بین 1–6 |
| EN 407 | مقاومت حرارتی و شعله | کلاس 1–4 |
| EN 374 | حفاظت در برابر مواد شیمیایی و میکروارگانیسمها | کلاس A–F |
| EN 60903 | ایمنی برقکاران (عایق ولتاژ) | کلاس 00–4 |
| EN 420 | الزامات عمومی ارگونومی و سایز | الزامی برای تمام مدلها |
بهعنوان مثال:
دستکش با کد EN 388: 4-5-4-3 یعنی دارای مقاومت بالای سایش (۴)، برش (۵)، پارگی (۴) و سوراخ (۳) است.
---
فصل پنجم: تطبیق نوع دستکش با نوع کار
| نوع کار | خطر اصلی | نوع دستکش پیشنهادی | جنس مناسب |
| برش فلز و شیشه | بریدگی | ضد برش | Kevlar / HPPE |
| رنگکاری و شیمیایی | تماس مواد | ضد شیمیایی | نیتریل / PVC |
| جوشکاری | حرارت و جرقه | ضد حرارت | چرمی / Nomex |
| کار با برق | شوک الکتریکی | عایق برق | Rubber Class 00–4 |
| بستهبندی و انبار | سایش سبک | عمومی | PU / نایلون |
| حفاری و دستگاه | ارتعاش | ضد لرزش | چرم + فوم |
---
فصل ششم: نحوه انتخاب سایز و فیت دستکش
انتخاب سایز صحیح در کارایی و ایمنی دستکش اهمیت زیادی دارد.
برای اندازهگیری:
دور کف دست (Palm Circumference) اندازهگیری میشود.
بر اساس جدول زیر، سایز مناسب انتخاب میشود:
| سایز | دور کف دست (سانتیمتر) | اندازه جهانی |
| Small | 18-20 | S |
| Medium | 20-22 | M |
| Large | 22-24 | L |
| X-Large | 24-26 | XL |
دستکش بزرگ باعث لغزش ابزار و کاهش کنترل میشود، درحالیکه دستکش تنگ باعث خستگی عضلانی خواهد شد.
---
فصل هفتم: تست و ارزیابی کیفیت دستکش
دستکشهای صنعتی باید در آزمایشگاه تحت آزمونهای زیر قرار گیرند:
| آزمون | هدف | استاندارد |
| Abrasion Test | مقاومت در برابر سایش | EN 388 |
| Cut Test (Coup or ISO 13997) | مقاومت در برابر برش | EN 388 |
| Tensile Strength Test | مقاومت کششی | ISO 527 |
| Chemical Permeation Test | نفوذ مواد شیمیایی | EN 374 |
| Electrical Resistance Test | عایق ولتاژ | EN 60903 |
---
فصل هشتم: نگهداری و تعویض دستکش ایمنی
- قبل از هر استفاده، از عدم پارگی یا سوراخشدگی اطمینان حاصل کنید.
- دستکشهای ضد مواد باید پس از هر شیفت شسته و خشک شوند.
- از تماس دستکش لاتکس با روغن صنعتی خودداری شود.
- در صورت تغییر رنگ یا سخت شدن بافت، فوراً تعویض گردد.
- عمر مفید دستکشها معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه بسته به نوع کار است.
---
فصل نهم: برندهای معتبر در بازار ایران
| برند | کشور | نوع تخصصی | ویژگی فنی |
| 3M | آمریکا | ضد برش و ضد مواد | دوام بالا، تایید EN |
| Juba | اسپانیا | دستکشهای ضد حرارت | استاندارد EN 407 |
| Ansell | استرالیا | ضد شیمیایی و صنعتی | طیف گسترده مدلها |
| MAPA | فرانسه | نیتریل و PVC | مقاومت شیمیایی بالا |
---
فصل دهم: جمعبندی – انتخاب علمی، نه ظاهری
انتخاب دستکش ایمنی نباید صرفاً براساس راحتی یا قیمت انجام شود.
هر محیط صنعتی، خطر خاص خود را دارد و باید دستکش با مقاومت و جنس متناسب انتخاب شود.
اگر دستکش مناسبی انتخاب نشود:
کارگر در معرض خطر مستقیم قرار میگیرد.
راندمان کاری و تمرکز کاهش مییابد.
و احتمال حادثه و خسارت چندبرابر میشود.
بهترین تصمیم، ترکیبی از مطالعه استاندارد، مشاوره HSE و تجربه میدانی است.
«دست ایمن، ستون تولید ایمن است.»
---
در فروشگاه ما میتوانید مجموعهای از دستکشهای ایمنی صنعتی از برندهای 3M، Ansell، MAPA را مشاهده کنید.
